De verduurzaming van de kunststof verpakking is in volle gang: “We moeten onze handen vies durven maken”

In de serie Opinion Leaders gaan de brancheteams van Aeternus het gesprek aan met ondernemers over relevante ontwikkelingen in de branche. Dit keer over de ontwikkelingen in de verpakkingsbranche. Een gesprek met 2 experts Willemijn Peeters, CEO en founder van Searious Business en Remy Notten, commercieel directeur van Dijkstra Plastics B.V. Hun boodschap: Wie nu niet voor de lange termijn in duurzaamheid investeert, riskeert het om straks met lege handen te staan.

Afgelopen jaar overkwam het Willemijn Peeters weer: een ondernemer die niet geïnvesteerd had in duurzaamheid en nu in paniek naar haar toekwam met de vraag wat hij moest doen. ‘Als je een bedrijf hebt in wegwerp bestek en de Europese Commissie past de regelgeving aan, dan moet je daar al lang van tevoren een antwoord op geformuleerd hebben.

Peeters pleit met haar bedrijf Searious Business sinds 2016 voor preventie van plastic afval. ‘Leveranciers die niet in duurzaamheid geloven, komen vaak na een jaar bij ons terug met de vraag hoe ze nu aan de vraag naar duurzame verpakkingen kunnen voldoen. De producten van virgin plastic raken ze aan de producenten niet meer kwijt.’

Duurzamere kunststofverpakkingen vragen om een andere kijk op zaken, zegt ook Remy Notten, commercieel directeur van Dijkstra Plastics B.V. uit Haaksbergen. ‘Alles wordt geleid vanuit het idee dat we de CO2-uitstoot willen verlagen. Dat betekent dus dat we geen afval meer verbranden, maar dat het terug moet in de cyclus. Dat is een compleet andere mindset, maar glas, karton en papier hebben al laten zien dat principe van reduce, reuse and recycle heel goed kan werken.’

Dat vraagt om een visie op de lange termijn. ‘Met een bijbehorende investering’, aldus Notten. ‘Op de korte termijn moesten er altijd kosten gemaakt worden om op de lange termijn winst te pakken. Op de vraag hoe we ons willen positioneren in de toekomst, is dit ons antwoord.’ Het budget voor Research en Development wordt nu grotendeels besteed aan duurzame oplossingen voor de plastic emmers die het bedrijf produceert. ‘Zouden we die investering niet doen en alle kosten besparen die ons niet direct iets opleveren, dan gaat op de korte termijn onze winst omhoog en hebben we twee jaar een fantastisch resultaat. Maar wie niet in innovatie investeert, bestaat over een aantal jaar niet meer.’ Peeters vergelijkt het met warenhuis V&D, dat besloot zich uitsluitend op fysieke retail te richten en e-commerce links te laten liggen.

‘Als het gaat over de continuïteit van je bedrijf, is duurzaamheid onvermijdelijk. Dit wordt het nieuwe normaal.’

Voorlopers

De industrie wordt daarbij gesterkt door grote bedrijven als Unilever, l’Oréal en Mars die grote toezeggingen hebben gedaan als het gaat om het verduurzamen van hun verpakkingen. ‘Met zulke grote bedrijven moet je als leverancier mee, anders krijg je op den duur minder orders.’

Grote bedrijven als deze worden vaak voorgegaan door een kleine groep idealisten, de zogenoemde first movers. Hebben zij juist een voordeel van de verduurzaming die nu steeds meer op gang komt, omdat ze al ver zijn in de implementatie? Of hebben zij een achterstand, omdat zij degene zijn die het meest geïnvesteerd hebben? Volgens Notten, wordt er bij het familiebedrijf Dijkstra niet op die manier gekeken. ‘Bij veel bedrijven in Private Equity wordt er meer gekeken naar de korte termijn, terwijl wij bezig zijn met de lange termijn. Daarom past zo’n voortrekkersrol veel beter bij ons.’

Wel zijn deze voorlopers belangrijk om anderen in beweging te krijgen. Niet alleen grote bedrijven volgen hun voorbeeld, ook laten zij overheden zien wat er allemaal mogelijk is. ‘Doordat het steeds normaler wordt wat die voorlopers doen, is het voor overheden ook makkelijker om wet- en regelgeving te maken’, licht Peeters toe. ‘Zij kunnen bijvoorbeeld verpakkingsbelastingen verhogen voor niet-duurzame verpakkingen. Op die manier beïnvloed je de kosten, zodat consumenten niet extra hoeven te betalen voor duurzame producten.’

Op die manier worden bedrijven die eerst niet in duurzaamheid geloofden over de streep getrokken.

‘Dit gaat niet alleen over duurzaamheid, maar over elke verandering die nog komen gaat. Als jij je kop in het zand steekt, dan bestaat je bedrijf straks niet meer.’

Duurzaamheid binnen de overnamemarkt

Verpakkingsexperts binnen Aeternus Carlo Caria (Adviseur corporate finance) en Joeri Verlinden (Analyst corporate finance) bevestigen dat ook binnen de overnamewereld duurzaamheid een belangrijk topic is. Carlo: ‘’Steeds vaker zien wij het topic duurzaamheid onderdeel worden van de strategische stappen die het bedrijfsleven wenst te zetten.’’ Joeri bevestigt dit: ‘’Momenteel werken wij namens een opdrachtgever in de verpakkingsindustrie zelfs aan een aankoopstrategie waarbij dit één van de hoofdelementen is waaraan hun ideale kandidaat moet voldoen: de onderneming dient een duurzaam karakter te hebben dan wel op zijn minst bezig te zijn met de verduurzaming van hun productaanbod. Zo niet, dan zijn zij niet geïnteresseerd. Bedrijven zijn er echt bewuster mee bezig.’’

Discussie over kosten

Een van de veelgehoorde redenen dat bedrijven niet aan duurzaamheid willen beginnen, zijn de kosten. Te vaak ziet Peeters dat deze als drogreden worden gebruikt om het echte gesprek over duurzaamheid niet aan te gaan. Als voorbeeld noemt ze de nylon netjes die in supermarkten om sinaasappelen en mandarijnen zitten. ‘Zoiets is heel zichtbaar voor consumenten en voor ons heel duidelijk hoe het beter kan. Die netjes zijn puur gemak, daar zijn betere alternatieven voor die recyclebaar of composteerbaar zijn.’ Het verschil in prijs voor dit soort alternatieven gaat om bedragen ver achter de komma. ‘Als je die netjes één cent duurder zou maken, dan heb je dat verschil er al uit. Het gaat om de contracten die lang geleden gesloten zijn met leveranciers, maar die discussie wordt niet gevoerd.’

Ze benadrukt dat het niet voor iedere verpakking mogelijk is om die te verwijderen. ‘Maar voor veel dingen is dat wel het geval. In Frankrijk en Spanje worden na experimenten nu heel duidelijke wetten neergelegd: om sommige groenten en fruit mag geen verpakking meer komen, omdat dat simpelweg niet nodig is. Dat is een duidelijk geluid naar de markt.’

Volgens Notten ligt hier ook een duidelijke taak voor producenten: wees voorbereid voor het moment dat afnemers jouw product als overbodig bestempelen. ‘Wij willen als producent zo efficiënt mogelijk met plastic omgaan, maar dat kan ook betekenen dat supermarkten op den duur een duurzamer alternatief voor ons product vinden. Ook daarom is het belangrijker dat je nu al kijkt naar duurzame materialen, in plaats van te wachten tot dit moment komt.’

Nederland niet in voortrekkersrol

Terwijl Frankrijk en Spanje dit soort wet- en regelgeving opstellen en de Europese Commissie met hun Green Deal een duidelijk precedent schept, ziet Peeters Nederland achterblijven. ‘De Europese Commissie geeft hele duidelijke richtlijnen aan, Nederland zwakt die in hun eigen regels juist weer af. We worden vaak gezien als voortrekkers, maar dat zie ik echt niet.’ Notten ziet op zijn beurt dat de bereidheid er wel is. ‘En als bedrijfsleven ben je er alleen maar bij gebaat dat de richtlijnen van de overheid duidelijk zijn. Ze zullen als plastic producent niet altijd aansluiten bij wat je al doet, maar duidelijke doelstellingen zorgen er wel voor dat iedereen weet waar we naartoe willen.’

Dat die doelen betekenen dat bedrijven harder moeten lopen om ze te halen, is volgens Peeters alleen maar te prijzen. ‘Als je ziet hoe creatief sommige bedrijven waren om hun productiecapaciteit om te vormen naar het maken van mondmaskers tijdens de pandemie, dan snap ik niet waar dit lage ambitieniveau vandaan komt. Laten we ons niet door lobbyisten vertragen, maar voorlopers stimuleren om de markt de goede kant op te bewegen.’

Zelf doelen stellen

Hoewel de overheid duidelijke doelen kan stellen en bedrijven daartoe aan kan zetten, is het volgens Peeters en Notten belangrijk dat bedrijven ook zelf hun handen uit de mouwen steken. ‘Ik denk dat bedrijven zich duidelijk kunnen onderscheiden door over hun doelen te rapporteren in een duurzaamheidsrapport. Dat hoeft echt geen glimmende glossy te zijn, als het maar duidelijk is waar ze naartoe willen werken’, zegt Notten. Zelf heeft Dijkstra Plastics als doel dat in 2025 dertig procent van de kunststof gerecycled is en in 2030 moet dat honderd procent zijn. ‘Wij hebben als voordeel dat we veel in de non-food werken, daardoor liggen we door het gebruik van gerecyclede kunststoffen voor dat eerste doel ruim op schema. Voor dat tweede doel is er een technologische verandering nodig, zodat gerecycled plastic ook voedselveilig is.’

Mocht dat technische aspect voor die tijd lukken, dan ziet Notten nog een andere belangrijke verandering die nodig is om duurzaamheidsdoelen te laten slagen: een gedragsverandering. ‘We kunnen allemaal met gerecycled kunststof en biobased materialen bezig gaan, maar veel van het afval gaat nog steeds in een container die linea recta naar de verbrandingsoven rijdt. Dat gedrag is zo vastgeklonken. Er zijn best genoeg mogelijkheden om dat anders aan te pakken en klanten die daartoe bereid zijn, maar wij blijven de gebaande paden naar de verbrandingsoven vinden.’

De belangrijkste reden om dat deel van de keten (nog) niet aan te pakken? Gemak. Notten noemt het voordeel van snackbareigenaren met wie hij praat over de emmers saus die zij leveren. ‘Zij gooien die emmers rechtstreeks in de afvalcontainer.’ Moet die emmer weer gerecycled worden, dan moet die apart opgevangen, schoongemaakt en teruggebracht worden. ‘Duurzaamheid heeft vaak de naam van goed doen en blijheid, maar in dit voorbeeld betekent het vooral dat we onze handen extra vies moeten maken. Maar dat is de enige manier om de cirkel écht te sluiten.’

Is het businessmodel in de verpakkingsindustrie toekomstbestendig?

Aeternus begeleidt ondernemers bij strategische vraagstukken zoals het aan- of verkopen van een onderneming, maar ook bij het versterken van een onderneming door waarde-optimalisatie (valuemanagement). Gericht op toekomstige waardecreatie, wordt u grondig aan de tand gevoeld welke stappen uw onderneming en uzelf kan – en moet – zetten, om ook voor de toekomst een bestendig business model te behouden.

Een topic als duurzaamheid is daarin nu al een onmisbare factor geworden voor de verpakkingssector, zoals ook Peeters en Notten beamen. Carlo Caria geeft aan dat bedrijven die duurzaamheid in hun businessmodel hebben weten te verankeren, meer waarde hebben en dus voor kopers interessant zijn. De voorsprong die deze bedrijven hebben, kunnen een groeiversneller zijn en een betere concurrentiepositie opleveren. En daar heeft een koper om die reden dan meer geld voor over.

Bent u benieuwd wat Aeternus op dit vlak voor u en uw onderneming kan betekenen? Wij maken graag nader kennis met u.